معنی ونکات شعر پروانه بی پروا و سخن تازه سوم ریاضی وتجربی

پروانه بي پروا  (عطار نیشابوری)

      عطار نيشابور: از شاعران و عارفان بزرگ قرن ششم و خالق آثار بزرگي چون منطق الطير، الهي نامه، مصيبت نامه مختار نامه ( به شعر ) و تذكره الاوليا ( به نثر ) است. مطق الطير يا مقامات الطيور داستان پرندگاني است كه به قصد زيارت سيمرغ سرزمين خويش را ترك مي كند و پس از عبور هفت مرحله دشوار تنها سي مرغ از آن ها به مقصد مي رسد .

                          مضمون درس : عاشق حقيقي چون پروانه از آتش پروا ندارد

قالب : مثنوي بر وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن مانند مثنوي مولوي

                      يك شبي پروانگان جمع آمدند           در مضيفي طالب شمع آمدند

لغت: مضيف : ( اسم مكان ) جاي ضيافت

آرايه) پروانه: استعاره از عاشق / شمع :« استعاره از معشوق / شب، پروانه، جمع و شمع تناسب دارد .

معني) شبي پروانه ها در مكاني جمع شدند و در آن مجلس خواهان شمع شدند.

ادامه نوشته

درس شانزدهم ذكر حسين بن منصور حلّاج

درس شانزدهم ذکر حسین بن منصور

تذكرة الاوليا   اثر :  عطار**   تنها اثر منثور باقي مانده از عطار  ** محتوا : شرح حال 72 تن از عارفان بزرگ وداستان ها وگفته ها ي آنان. تذكرة الاولياء    هر بخش اين كتاب  مخصوص يكي از مردان حق است ** پس از عطار نويسنده اي ناشناس بخش هايي (حدود 20 تا 25 بخش) بر تذكرة الاولياء  افزوده است**  مقايسه ي اين پيوست با اصل كتاب، پرمايگي 72 بخش اصلي را ندارد**    بخش 72 كتاب  به حسين بن منصور حلّاج اختصاص دارد .             

قتيل : برخي موارد در عربي« فعيل» به معناي « مفعول» است؛ از جمله اين جا كه به معناي « مقتول و كشته شده» است. قتيل الله : كشته شده ي خدا. سبيل : راه ، راه آشكار ، طريق / في سبيل الله : در راه خدا / شير : استعاره از « منصور حلاج» ( البته مي توان اين استعاره را تشبيه نيز دانست/  چون « حلاج» در پايان سطر آمده است).

ادامه نوشته

اسلوب معادله

اسلوب معادله چیست؟

آرایه ادبی« اسلوب معادله»که بیشتر در شعر سبک هندی به کار رفته است یکی از زیباترین آرایه ها است. شعری است که ابتدا شاعر یک مفهوم یا مقصود خاصی را در یک مصراع می آورد سپس برای توضیح بیشتر آن، یک تمثیل یا ضرب المثل را در مصراع دیگر می آورد تا مفهوم بیت برای خواننده ساده و قابل فهم شود.  به ظاهر هیچ ارتباط معنایی بین دو مصراع نیست. و می توان جای دو مصراع را عوض کرد، یا بین دو مصراع علامت(=) گذاشت، یا عبارت(همانطوریکه ) آورد چنانچه این عبارت یا علامت مساوی بین دو مصراع برقرار شودآرایه ی « اسلوب معادله» می باشد. معروفترین شاعر اسلوب معادله«صائب تبریزی» است. «بیدل هندی» نیز این آرایه را به کار برده است این آرایه در کتاب درسی ادبیات فارسی(2) ذکر شده است اما دانش آموزان از آوردن مثالهای آن ناتوان هستند و در کتاب  آرایه های ادبی سال سوم انسانی، نامی از آن برده نشده است

 نمونه های آرایه ادبی« اسلوب معادله» در شعر صائب

دل ز قید جسم چون آزاد گردد وا شود

چون حباب از خود کند قالب تهی، دریا شود

ادامه نوشته

کنایه

کنایه	مفهوم  کنایه
سر دماغ آمدن	سر حال شدن ، سالم شدن
سر به زیر بودن	شخص آرام بودن و یا به کار کسی کار نداشتن ( مطیع بودن )
سر به هوا بودن	بی حواس بودن
سر به تن نیرزیدن	بی ارزش بودن

ادامه نوشته

درس چهاردهم : بارقه های شعر فارسی زبان وادبیات فارسی چهارم

درس چهاردهم : بارقه های شعر فارسی

الف) معنی و مفهوم شعر و نثر

1- سراچه ی ذهنم آماس می کرد. (ار91)    

2- سر از پا نمی شناختم. (خ91)   بسیار شاد بودم.

3- از لحاظ آشنایی با ادبیّات، سعدی برای من به منزله ی شیر آغوز بود برای طفل. (اس90)                                                    برای آشنایی با ادبیّات، آثار سعدی پایه های ادبی مرا محکم کرد.

4- سراچه ی ذهنم آماس می کرد و بیش تر بر فوران تخیّل راه می رفتم. (ش90)                                                                                             ذهنم وسعت می یافت و لبریز از

ادامه نوشته

درآمدی بر ادبیات تعلیمی (پرورده گویی)

 درآمدی بر ادبیات تعلیمی (پرورده گویی)

 (شعر تعلیمی)

يكي از گسترده ترين و دامنه دارترين اقسام شعر در ادبيات فارسي شعر تعليمي است. شعر تعليمي شعري است كه قصد گوينده و سرآينده ي آن تعليم و آموزش است. ماده ي اصلي شعر تعليمي علم و اخلاق و هنر است؛ يعني حقيقت، نيكي (خير) و زيبايي.

بر روي هم دو نوع شعر تعليمي در ادبيات ملل ديده مي شود: نوعي كه موضوع آن خير و نيكي است (حوزه اخلاق) و نوعي كه موضوع آن حقيقت و زيبايي است ( حوزه ي شعرهايي كه مباحثي از علم يا ادب را مي آموزند) و از دير باز، هر دو نوع نمونه هايي داشته است.

نوع ديگري از شعر تعليمي ( كه قصد آموختن حقيقت و علم است) نيز در ادب ما وجود دارد و آن نوعي است كه شاعران قالب شعر (يعني وزن و قافيه و ديگر ظرافت هاي خاص شاعري) را براي آموزش موضوعي خاص به كار برده اند.

مثل نصاب الصبيان ابو نصر فراهي كه در تعليم لغت سروده شده، اين منظومه ها از لحاظ خيال انگيزي و زيبايي هنري معمولاً پر مايه و قوي نيستند بر عكس نوع اول كه از جنبه هاي هنري به نهايت قوت و قدرت و زيبايي و آراستگي مي رسد. شعر

ادامه نوشته

نمونه سئوال ادبیات فارسی 1 اول دبیرستان نوبت اول

باسمه تعالی

 امتحان نوبت اوّل ادبیات فارسی( 1 )           دبیرستان  دی ماه                      نام ونام خانوادگی :                  

  کلاس :                    تاریخ امتحان :       مدّت : 60 دقیقه

الف) معنی شعرونثر(6نمره) 

معنی ابیات وعبارات زیررابنویسید.

1-ای خدا ای فضل تو حاجت روا               بی تو یاد هیچ کس نبود روا

2- ریش برمی کند ومی گفت ای دریغ           کآفتاب نعمتم شد زیرمیغ.

ادامه نوشته

ادبیات تعلیمی چیست؟

ادبیات تعلیمی چیست؟

ادبیات تعلیمی،نوشته ها وآثاری است که برای خواننده ودریافت کننده پیام دانش و معارفی را بیان کند ویا تعلیماتی از قبیل علوم فلسفی،مذهبی ودیگر علوم را انتشار دهد. در طول سالیان گذشته و قرن هایی که بر ادبیات فارسی گذشته آثار بسیاری در ادب تعلیمی چه در شعر وچه در نثر پدید آمده است که هر کدام دریایی از معارف را به همراه دارد.اما در تطور ادب فارسی،آثاری نیز یافت می شوند که هر چندگاهی در تاریخ

ادامه نوشته

استعاره چیست؟توضیح شماره 2

استعاره چیست؟

توضيح پيرامون استعاره وترکيب استعاري و اقتراني

استعاره در لغت به معنی عاریت گرفتن و عاریت خواستن است امّا در اصطلاح استعاره نوعی تشبیه است که درآن یکی از طرفین تشبیه ( مشبه یا مشبه به ) را ذکر و طرف دیگر را اراده کرده باشند .

نکته : اصل استعاره بر تشبیه استوار است و به دلیل اینکه در استعاره فقط یک رکن از تشبیه ذکر می شـود و خواننده را به تلاش ذهنی بیشتری وا می دارد ، لذا استعاره از تشبیه رساتر ، زیباتر و خیال انگیز تر است .

انواع استعاره : با توجه به اینکه در استعاره یکی از طرفین تشبیه ذکر می شود ، آن را بر دو نوع تقسیم کرده اند . ۱- استعاره ی مصرّحه ۲- استعاره ی مکنیه

ادامه نوشته