نکات مهم کتاب زبان وادبیات فارسی چهارم پیش دانشگاهی
نکات مهم کتاب زبان وادبیات فارسی چهارم پیش دانشگاهی
درس اول
درآمدي بر تحميديه / ني‌نامه
لغت
1- «نفير» ؛ يعني ... : فرياد و زاري
2- «اشتياق» به چه معني است؟ ميل قلب به ديدار محبوب
3- «نعت» ؛ يعني ... : ستايش
املاء
4- در عبارت «ادئيه‌ي ديني و مناجات‌هاي ائمه‌ي اطهار با حمد الهي آغاز
مي‌شود» كدام واژه غلط نوشته شده است؟ ادعيّه
تاريخ ادبيات
5- منظومه‌ي «شيرين و فرهاد» اثر كيست؟ وحشي بافقي
6- نمونه‌ي عالي تحميديه پيش‌تر از همه در كدام كتاب است؟ شاهنامه‌ي
فردوسي
7- «ني‌نامه» چند بيت از دفتر اول مثنوي است؟ هجده بيت
آرايه‌هاي ادبي
8- بيت «هركسي كاو دور ماند از اصل خويش / باز جويد روزگار وصل خويش» چه
آرايه‌هايي دارد؟ تلميح، جناس
9- مصراع «همچو ني زهري و ترياقي كه ديد؟» كدام آرايه را دارد؟ متناقض
نما
10- «آتش» در مصراع «هركه اين آتش ندارد، نيست باد» چه آرايه‌اي را پديد
آورده است؟ استعاره از گرمي و شور عشق
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
11- مولانا در مثنوي، انسان آگاه را به چه چيزي تشبيه كرده است؟ ني و چنگ
12- چه چيزي در ني آواز پديد مي‌آورد؟ كشش انسان آگاه به‌سوي پروردگار
13- «دامن از خاك برچيدن» كنايه از چيست؟ دل بريدن از دنيا
14- «سينه خواهم شرحه شرحه از فراق» ؛ يعني ... : شنونده‌اي دردمند مي‌خواهم
15- در مصراع «جفت بدحالان و خوش‌حالان شدم» بدحالان؛يعني...: آن‌ها كه
سير و سلوكشان به‌سوي حق كند است.
16- منظور از «ماه» در اين مصراع چيست؟ «هركه جز ماهي، ز آبش سير شد...» :
عاشق
17- بيت«من به هرجمعيّتي نالان‌شدم / جفت بدحالان و خوش‌حالان شدم»
بيانگر كدام ويژگي «ني» است؟ سازگار بودن
درس دوم
مناجات / نيايش
لغت
1- «دنائت» ؛ يعني ... : پستي
2- «ملاهي» جمع ... است به معني ... : ملهي، آلات لهو
3- «تيه» ؛ يعني ... : بيابان
4- «مظالم» ؛ يعني ... : محل دادخواهي
5- «مناعت» ؛ يعني ... : بلندنظري
6- «پاي‌بطلان برعنوان حق‌گذارم»؛ يعني... :حق‌وحقيقت‌را باطل‌كنم.
7- «ارحم‌الراحمين» ؛ يعني ... : مهربان‌ترين بخشايندگان
املاء
8- كدام واژه‌ها املاي نادرست دارند؟
«بيقوله، جهل و ذلال، خفت و مزلّت» : بيغوله، ضلال، مذلّت
تاريخ ادبيات
9- مترجم كتاب «صحيفه‌ي سجاديه» كيست؟ جواد فاضل
10- «سنايي غزنوي» در كدام قرن مي‌زيست؟ قرن ششم
آرايه‌هاي ادبي
11- «تيه گمراهي و ضلالت» كدام آرايه را دارد؟ تشبيه
12- مصراع «حسن تو به دست خويش بيدارم كرد» كدام آرايه را دارد؟ تشخيص
13- «لب و دندان سنايي همه توحيد تو گويد» لب و دندان «مجاز» است از ... :
سخن
14- بيت «نتوان وصف تو گفتن كه تو در فهم نگنجي / نتوان شبه تو جستن كه تو
در وهم نيايي» كدام آرايه را دارد؟ ترصيع
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
15- «مگر» در مصراع «مگر از آتش دوزخ بودش روي رهايي» ؛ يعني ...: اميد است
16- «همه درگاه تو جويم / همه از فضل تو پويم» ؛ يعني ... : تنها در پي فضل
و بخشش تو هستم.
17- «همه بيشي تو بكاهي، همه كمّي تو فزايي» ؛ يعني ... : كم و زياد شدن‌ها
همه به دست توست.
درآمدي بر ادبيات حماسي
لغت
1- «حماسه» در لغت به معناي ... : دلاوري و شجاعت
2- «ابداع» ؛ يعني ... : آفرينش
3- «مدون» در «داستان‌هاي‌شفاهي مدون» ؛ يعني ... : جمع‌آوري شده
املاء
4- كدام تركيب غلط املايي دارد؟
(حوضه‌ي‌عاطفي،شاهنامه‌هاي‌منثور،اصطلاح‌حماسه) : حوزه‌ي‌عاطفي
تاريخ ادبيات
5- حماسه‌ي«گيل گمش» از كدام نوع حماسه است؟ طبيعي و ملي
6- «ايلياد و اديسه» اثر كدام شاعر باستاني است؟ هومر يوناني
7- زمينه‌هاي‌اصلي‌حماسه‌رانام‌ببريد؟داستاني،قهرماني،ملي،خرق‌عادت
درك مطلب و دانستني‌هاي ادبي
8- فايده‌ي اصلي تقسيم‌بندي آثار ادبي براساس محتوا و حوزه‌ي عاطفي اين
است كه ... : به خوبي مي‌توان علل ضعف يا نيرويافتن يكي از انواع را در دوره‌اي خاص
بررسي كرد.
9- تقسيم‌بندي منتقدان اروپايي از آثار ادبي براساس ...... بوده است. :
محتوا و حوزه‌ي عاطفي
10- در ادبيات ملل اسلامي تقسيم‌بندي آثار ادبي براساس ...... بوده است. :
شكل و قالب
11- آثار ادبي از ديدگاه محتوا و بار عاطفي به چند دسته تقسيم مي‌شوند؟
چهار دسته ، حماسي، غنايي، تعليمي، نمايشي
12- در ادبيات گذشته‌ي سرزمين ما، كدام نوع ادبي رواج و رونق چنداني
نداشته است؟ ادبيات نمايشي
13- «انه ايد» سروده‌ي ويرژيل شاعر روم باستان از كدام نوع حماسه است؟
حماسه‌ي مصنوع
14- اصلي‌ترين زمينه‌ي حماسه چيست؟ داستاني بودن
15- نام قهرمان ملي در «بهشت گم‌شده‌ي ميلتون» چيست؟ آدم
16- وجود سيمرغ، ديو سپيد، عمر هزارساله‌ي زال ... بيانگر كدام زمينه‌ي
حماسه است؟ خرق عادت
17- «خرق عادت» ؛ يعني ... : حوادثي كه با منطق و تجربه‌ي علمي سازگاري
ندارد.
18- «ظفرنامه‌ي حمدالله مستوفي و شهنشاه نامه‌ي ملك‌الشعراي صبا» چه نوع
حماسه‌اي هستند؟ مصنوع
19- اثر «آزاد سرو سيستاني» چه نام دارد؟ اخبار رستم
20- دوعامل‌جدايي‌ناپذير منظومه‌هاي‌حماسي را نام‌ببريد؟وزن‌وآهنگ
درس سوم
كاويه‌ي دادخواه
لغت
1- «در اساطير باستان، چهره‌ي انقلابي كاوه‌ي آهنگر بي‌نظير است.» اساطير
؛ يعني ... : افسانه‌ها، جمع اسطوره
2- «خواليگر» ؛ يعني ... : آشپز، طباخ
3- «زخم دراي» كدام معني را دارد؟ ضربه‌ي پتك
املاء
4- در جمله‌ي «بعضي از معاصران، درباره‌ي داستان ضحّاك تعمّل كرده‌اند.»
كدام واژه نادرست نوشته شده است؟ تأمّل
تاريخ ادبيات
5- كتاب «چشمه‌ي روشن» اثر كيست؟ دكتر غلامحسين يوسفي
6- نام پدر «فريدون چه بود؟ آبتين
آرايه‌هاي ادبي
7- «سر از بند ضحّاك بيرون كند» چه آرايه‌اي دارد؟ كنايه، سرپيچي و
نافرماني كند.
8- مصراع «همه‌سوي دوزخ نهاديد روي» چه‌آرايه‌اي دارد؟ جناس، سوي، روي
9- در مصراع «ز ديوارها خشت و از بام سنگ» چه آرايه‌ي ادبي را مي‌يابيد؟ ايهام
تناسب، خشت، نيزه‌ي كوچك و توده‌ي فشرده شده از گل كه در معني دوم با سنگ تناسب
دارد.
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
10- منظور از «بي‌بها چرم آهنگران» چيست؟ درفش كاوياني
11- «قيام كاوه» با كدام نهضت عدالت‌خواهانه قابل مقايسه است؟ انقلاب
فرانسه
12- «ضحّاك» در اوستا چگونه موجودي است؟ سه پوزه‌ي سه سر شش چشم
13- «شماريت با من ببايد گرفت» ؛ يعني ... : بايد به من حساب پس بدهي.
14- در اساطير ايران، مار مظهري است از ... : اهريمن
15- «بدريد و بسپرد محضر به پاي» ؛ يعني : ... : استشهاد نامه را پاره كرد
و زير پا انداخت
16- «برانديشيدن» در مصراع «نه هرگز برانديشم از پادشا» به چه معني است؟
ترسيدن
17- مصراع«بباريد چون‌ژاله ز ابرسياه/ كسي را نبد بر زمين‌جايگاه» معادل
كدام ضرب‌المثل است؟ جاي‌سوزن انداختن‌نبود.
.
درآمدي بر ادبيات غنايي
لغت
1- «غِنا» ؛ يعني ... : نغمه، سرود و آواز خوش
2- «توسني» ؛ يعني ... : سركشي و عصيان
3- معادل «غِنا» در زبان‌هاي اروپايي چه واژه‌اي است؟ ليريك
املاء
4- كدام واژه در عبارت «عرفان و اصطلاحات صوفيه با پيش‌گامي سنايي به
حوضه‌ي غزل راه مي‌يابد.» نادرست است؟ حوزه‌ي
تاريخ ادبيات
5- شروع شعر عاشقانه‌ي فارسي چه قرني است؟ قرن چهارم
6- «رابعه‌ي قزداري» شاعر چه قرني است؟ قرن چهارم
7- در شعر غنايي شاعر چه چيزي را موضوع كار خود قرار مي‌دهد؟خويشتن خويش
را
8- وسيع‌ترين افق معنوي و عاطفي در شعر فارسي متعلق به كدام نوع شعر است؟
شعر غنايي
9- در شعر حافظه، مسائل اجتماعي چگونه مطرح شده است؟ براساس «من» گسترده
و اجتماعي شاعر
آرايه‌هاي ادبي
10- مصراع «زهر بايد خورد و انگاريد قند» چه آرايه‌اي دارد؟ تضاد
درك مطلب و دانستني‌هاي ادبي
11- داستان‌هاي عاشقانه در ادب فارسي را با كدام نوع ادبي در ادب اروپا
برابر دانسته‌اند؟ شعر نمايشي
12- منظومه‌هاي منطق‌الطير و مثنوي مولانا با چه بياني نوشته شده است؟
تمثيلي
13- پس از مشروطه «من» شاعر ... : اجتماعي‌تر و مردمي‌تر شده است.
14- اشعار غنايي معمولاً در چند شكل ظاهر مي‌شوند؟ سه شكل بلند، متوسط،
كوتاه
15- معروف‌ترين شاعران «حبسيّه‌سرا» چه كساني هستند؟ مسعود سعد، خاقاني،
فرخي يزدي
16- «سمك عيّار» تأليف كيست؟ فرامرزبن خداداد ارّجاني
17- نام ديگر كتاب «راحة الارواح» چيست و نويسنده‌ي آن كيست؟ بختيار نامه،
دقايقي مروزي
18- بيت «در بيابان گر به شوق كعبه خواهي زد قدم / سرزنش‌ها گر كند خار
مغيلان غم مخور» با كدام بيت ارتباط معنايي دارد؟ عشق را خواهي كه تا پايان بري / بس كه بپسنديد بايد ناپسند
درس چهارم
من اين همه نيستم / حدي‌خوان
لغت
1- «زنديق» در عبارت «اين پير زنديق آمد.» يعني ... : ملحد، دهري، بي‌دين
2- «غيرت» ؛ يعني ... : حميّت، ناموس‌پرستي
3- «دارضيف» ؛ يعني ... : مهمان‌خانه
املاء
4- در عبارت «سياهي ديدم مقلول و مسلسل، من او را به ضياء خود فرستادم.»
چند غلط املايي دارد؟ دو (مغلول، ضياع)
تاريخ ادبيات
5- كتاب «كشف‌المحجوب» اثر كيست؟ علي بن عثمان جلّابي هجويري
6- نثر «كشف‌المحجوب» چگونه است و موضوع كتاب درباره‌ي چيست؟ نثر كتاب
روان و سليس است (نثر مرسل) و موضوع كتاب در تصوف است.
7- درجمله‌ي «يكي‌آواز داد ... » يكي چه نوع كلمه‌اي است؟ ضمير مبهم
8- «را» در جمله‌ي «شيخ گفت مر مريد را» چه نوع كلمه‌اي است؟ حرف اضافه
9- جمله‌ي «اين مريد را گفت : آن صندوق بيار.» چند فعل گذرا به مفعول
دارد؟ دو «گفت، بيار»
10- كلمه‌ي مشخص شده چه نوع كلمه‌اي است؟ «اين خصومت چرا برانگيختي؟» قيد
درك مطلب
11- «من اين‌همه نيستم» ؛ يعني... : من‌شايسته‌ي اين چيزها نيستم
12- معني‌جمله‌ي«درزه‌هايي‌بيرون‌گرفت.»چيست؟بسته‌هايي‌بيرون‌آورد
13- منظور از «شيخ الحرمين» چيست؟ شيخ مكه و مدينه
14- «اين غلام را در كار من كن» : يعني ... : اين غلام را به خاطر من آزاد
كن.
15- «اين غلام است حادي» ؛ يعني ... : اين غلامي است كه آواز و سرود مي‌خواند.
16- مفهوم عبارت «به حيّي از احياي عرب فراز رسيدم» چيست؟ به قبيله‌اي از
قبايل عرب نزديك شدم.
17- معني عبارت «تو را بر همه‌ي چيزها حكم است» چيست؟ دستور تو بدون چون و
چرا پذيرفته است.
18- «مرا اكرام ضعيف را امير بيامد تا با من موافقت كند.» ؛ يعني ... :
دستور تو بدون چون و چرا پذيرفته است.
19- واژه‌ي معادل «زنبيل باف» چيست؟ خوّاص
20- «رضي‌الله عنه» چه نوع جمله‌اي است؟ معترضه‌ي دعايي
درس پنجم
مناظره‌ي خسرو با فرهاد
لغت
1- «تنديسگر» ؛ يعني ... : مجسمه‌ساز
2- «مناظره» به چه معني است؟ گفت و گو كردن
3- «عاجز» ؛ يعني ... : ناتوان
املاء
4- املاي درست واژه‌هاي «آفاغ، تَبع، آسوده‌گي» چگونه است؟ آفاق، طبع،
آسودگي
تاريخ ادبيات
5- مبتكر فن مناظره در ادب فارسي كيست؟ اسدي توسي
6- استادانه‌ترين مناظره‌هاي معاصر از كيست؟ پروين اعتصامي
آرايه‌هاي ادبي
10- مصراع «بگفت انده خرند و جان فروشند» چه آرايه‌اي دارد؟ تضاد
11- قافيه‌هاي بيت «بگفتا دل زمهرش كي كني پاك؟ / بگفت آن گه كه باشم خفته
در خاك» چه آرايه‌اي را پديد آورده است؟ جناس
12- اگر در مصراع «بگفت از جان شيرينم فزون است» شيرين به دومعنا قابل‌درك
باشد، از چه آرايه‌اي استفاده‌شده است؟ ايهام
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
13- داستان‌خسرو وشيرين نظامي‌را چه كساني تقليد كرده‌اند؟ اميرخسرو
دهلوي، وحشي بافقي، عرفي‌شيرازي، وصاف شيرازي هاتفي
14- «دار ملك آشنايي» ؛ يعني ... : سرزمين عشق
15- مصراع «بگفت آشفته از مه دور بهتر» به كدام باور پيشينيان اشاره دارد؟
گذشتگان بر اين باور بوده‌اند كه ديوانه چون در ماه نگاه كند، ديوانه‌تر مي‌شود.
16- در مصراع «بگفت از گردن اين وام افكنم زود» منظور از اين «وام» چيست؟
سر
17- «بگفتا گر به سر يا بيش خشنود» : يعني ... : او گفت اگر با هديه گرفتن
سر تو خشنود شود.
18- منظور از «جان» در مصراع «بگفت از جان صبوري چون توان كرد» كيست؟
معشوق
19- در بيت «به ياران گفت كز خاكي و آبي / نديدم كس بدين حاضرجوابي»
منظوراز «آبي و خاكي» چيست؟ موجودات جهان
20- «فرهاد» در اين مناظره نمونه‌ي چگونه انساني است؟ انسان پاك باز و
خاكسار
درس ششم
اكسير عشق
لغت
21- «تعلّقات» ؛ يعني ... : دل‌بستگي‌ها
22- «اكسير» به چه معني است؟ هر چيز مفيد و كم‌ياب، جوهري كه ماهيت اجسام
را تغيير دهد و كامل سازد.
املاء
23- كدام كلمه در مصراع «همه بلبلان بمردند و نماند جز قرابي» نادرست
نوشته شده است؟ غرابي
تاريخ ادبيات
24- «سعدي» شاعر كدام قرن است؟ قرن هفتم
25- بيت «از در درآمدي و من از خود به در شدم / گويي كز اين جهان به جهان
دگر شدم» بيت نخست يك شعر ده‌بيتي است، قالب اين شعر چيست؟ غزل
آرابه‌هاي ادبي
26- «اكسيرعشق» و «كمند نظر» چه آرايه‌اي دارند؟ تشبيه
27- در مصراع «عجب است اگر نگردد كه بگردد آسيابي» واژه‌ي نگردد چه آرايه‌اي
دارد؟ ايهام
28- مصراع «گوشم به راه، تا كه خبر مي‌دهد ز دوست» چه آرايه‌اي دارد؟
كنايه، گوش به راه بودن،انتظار كشيدن
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
29- «سر آن ندارد» ؛ يعني ... : قصد ندارد
30- «برآمدن» در مصراع «دل من نه مرد آن است كه با غمش برآيد» به چه معني
است؟ مقابله كردن
31- مصراع «مهرم به جان رسيد و به عيّوق برشدم» ؛ يعني ... : به مدد گرماي
عشق تو به والاترين مرتبه رسيدم.
32- بيت «او را خود التفات نبودي به صيد من / من خويشتن اسير كمندنظر شدم»
بيانگر كدام‌امر درباره‌ي عاشق و معشوق است؟
33- بيت «با صد هزار جلوه برون آمدي كه من / با صدهزار ديده تماشا كنم
تورا» با كدام بيت غزل «اكسير عشق» ارتباط معنايي
دارد؟ تا رفتنش ببينم و گفتنش بشنوم / از پاي تا به سر همه سمع و بصر شدم .
34- «ا زخود به در شدن» ؛ يعني ... بي‌خود شدن
درس نهم
سپيده‌ي آشنا / قلب مادر
لغت
1- «تهجّد» ؛ يعني ... : شب‌زنده‌داري
2- «مي‌خواستند حضيضي بيابند.» حضيض؛ يعني ... : نشيب، پستي
3- «رعب‌آور» در عبارت «سكوتي رعب‌آور همه‌جا را فراگرفته بود.» كدام معني
را دارد؟ ترسناك
4- «چندشناك» ؛ يعني ... : نفرت‌انگيز
املاء
5- عبارت «ديشب پس از امضاي تومار عشق و فداكاري به نيايش فرو رفتند.»
كدام واژه نادرست نوشته شده است؟ طومار
6- املاي چندواژه نادرست است؟ «موهش،پرغوغا، صُخره، مظهر»: دو واژه (
موحش، سُخره)
تاريخ ادبيات
7- كتاب «ادبيات و تعهد در اسلام» اثر كيست؟ محمدرضا حكيمي
8- عمده نوشته‌هاي «محمدرضا حكيمي» در چه زمينه‌اي است؟ زمينه‌ي مسائل
ديني و اعتقادي
آرايه‌هاي ادبي
9- عبارت «ماه اين مشعل آسماني هر شب به كردار روزانه‌ي انسان‌ها خيره‌خيره
مي‌نگرد.» چه آرايه‌اي دارد؟ تشخيص
10- «مشبه‌به» عبارت «ستارگان مانند چراغ نيم‌مرده‌ي شبانان بودند.» كدام
است؟ چراغ نيم‌مرده
11- بيت «داد معشوقه به عاشق پيغام / كه كند مادر تو با من جنگ» نخستين
بيت يك شعر است، «قالب» شعر چيست؟ قطعه
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
12- شعر «قلب مادر» از چه زباني ترجمه شده است؟ زبان آلماني
13- منظور از «ديشب و امشب» در عبارت «ديشب تاريخ بشريت چنين شهيداني
نداشت و امشب آنان درگذرگاهش خفته‌اند» چيست؟ ديشب : شب عاشورا، امشب : شب شام غريبان .
14- «همه، تاليان قرآن و سحركوشان در عبادت، يعني ... بودند.» همگي تلاوت
كنندگان قرآن و شب‌زنده‌داران براي عبادت بودند.
15- «چهره‌پرچين‌كردن» ؛ يعني ... : اخم كردن
16- عبارت «شاعري است با زباني چالاك و بياني گرم و زنده و پوينده» وصف
كدام شاعر است؟ ايرج ميرزا
درس یازدهم
كيش مهر / رنج بي‌حساب
لغت
1- «خضاب» ؛ يعني ... : گلگونه، آن چه سر و صورت و پوست را بدان رنگ
كنند. حنا.
2- «بهل» درمصراع«بهلِ گر بگيرندبيكارها» كدام معني را دارد؟بگذار
3- «بادبام»درمصراع«درد پرده‌ي‌غنچه را بادبام»؛يعني ... : بادبامدادي
4- در مصراع «مهين مهرورزان كه آزاده‌اند ...» كلمه‌ي مشخص شده به چه
معني است؟ بزرگ، بزرگ‌ترين
املاء
5- املاي كدام تركيب نادرست است؟ «غرق بطالت، گفتار ناثواب، غم‌هجران» :
گفتار ناصواب
تاريخ ادبيات
6- تفسير ارزشمند«الميزان»، اثر كيست؟ علامه سيدمحمدحسين طباطبايي
7- كتاب «چهل حديث» اثر كيست؟ امام‌خميني
آرايه‌هاي ادبي
8- مصراع «پياپي بكشن جام و سر گرم باش» چه آرايه‌اي دارد؟ ايهام، سرگرم
باش دو معنا دارد : مشغول باش، گرم و پرنشاط باش.
9- «شاباش» در مصراع «بهاران كه شاباش ريز سپهر» استعاره از چيست؟ باران
10- مصراع «برقصد به صدناز گلنازها» چه آرايه‌اي دارد؟ تشخيص
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
11- منظور شاعر از «دل افگارها» در بيت «به شادي و آسايش و خواب و خور /
ندارند كاري دل افگارها» كيست؟ عاشقان، دل‌سوختگان طريق عشق
12- در مصراع «كشد رخت، سبزه به هامون و دشت» رخت كشيدن ؛ يعني ... : رفتن
13- «بكش جام در بزم مي‌خوارها» ؛ يعني ... : در مجلس عاشقان و عارفان،
شراب عشق الهي را بنوش.
14- پيام بيت «به اندوه آينده خود را مباز / كه آينده خوابي است چون
پارها» چيست؟ حال را غنيمت بدان.
15- «بهل گر بگيرند بيكارها» ؛ يعني ... : بگذار بي‌خبران خرده بگيرند.
16- بيت «با صبا در چمن لاله سحر مي‌گفتم / كه شهيدان كه‌اند اين همه
خونين كفنان؟» با كدام بيت درس ارتباط معنايي دارد؟ به خون خود آغشته و رفته‌اند / چه گل‌هاي رنگين به جوبارها
17- در بيت «پرستش به مستي است در كيش مهر / برون‌اند زين جرگه، هشيارها»
شاعر كمال پرستش را در چه مي‌داند؟ مستي
درس دوازدهم
رباعي و دوبيتي ديروز و امروز
لغت
1- «نشتر» ؛ يعني ... : آلتي تيز و برنده، رگ‌زن
2- «فردا» در مصراع «چو فردا نامه‌خوانان نامه خوانند... » كدام معني را
دارد؟ روز قيامت
3- «رُستن» ؛ يعني ... : روييدن
4- «آيو» در مصراع «مكن كاري كه بر پا سنگت آيو» به چه معني است؟ آيد
تاريخ ادبيات
5- «رباعي» چگونه شعري است؟ از چهار مصراع تشكيل شده است و وزن «لاحول ولا
قوة الا بالله» را دارد.
6- تفاوت «رباعي» و «دوبيتي» در چيست؟ رباعي با هجاي بلند آغاز مي‌شود،
اما دوبيتي با هجاي كوتاه و ديگر اين كه دوبيتي به زبان محلي است.
7- معروف‌ترين‌شاعري‌كه رباعي‌سروده‌است،كيست؟ خيام نيشابوري
8- دوبيتي‌هاي كدام‌شاعر معروف و مشهور است؟ باباطاهر همداني
آرايه‌هاي ادبي
9- كدام تركيب «تشبيه» است؟ «رگ روح، شبنم عشق. شاخسار بوستان» : شبنم
عشق
10- مصراع «از شبنم عشق خاك آدم گل شد» چه آرايه‌اي دارد؟ تلميح، تشبيه،
مراعات نظير
11- درمصراع«كويرم، دستم‌از هرچيزخالي‌است»كدام‌واژه «تشخيص» دارد؟ كوير
درك مطلب
12- شاعر در مصراع «بس فتنه و شور در جهان حاصل شد» به چه امري اشاره مي‌كند؟
جهان به جنبش و حركت درآمد. (بعد از آفرينش است).
13- بيت «چوفردا نامه‌خوانان نامه خوانند / تو را از نامه‌خواندن ننگت
آيو» ؛ يعني ... : روزقيامت كه به اعمال‌بندگان رسيدگي‌مي‌كنند، تو از كارنامه‌ي اعمال
خود شرمگين خواهي بود.
14- معني مصراع «پا بر سر سبزه تا به خواري ننهي» چيست؟ دقت كن كه از روي
بي‌اعتنايي و خواري پاي خود را به سر سبزه‌ها نگذاري
15- منظور شاعر از «لاله‌ي پرپر» در بيت «بيا گم كرده‌ي ديرين خود را /
سراغ از لاله‌ي پرپر بگيريم» كيست؟ شهيد
16- در مصراع «بيا اي دل از اين جا پر بگيريم ...» منظور از «اين‌جا»
چيست؟ اين جهان
درس پانزدهم
ادبيات تعليمي / پرده‌كوبي
لغت
1- «ژاژخايان» ؛ يعني ... : بيهوده‌گويان.
2- «زبان دركشيدن» در مصراع «زبان دركش اي مرد بسياردان» كدام معني را
دارد؟ سكوت كردن
3- در مصراع «چراگويد آن چيز در خفيه، مرد» واژه‌ي مشخص شده به چه معني
است؟ مخفيانه
4- «شهربند» ؛ يعني ... : زنداني
املاء
5- كدام تركيب غلط املايي دارد؟ «انحطاط جوامع ـ خلاقيت و ابتكار ـ مرهله‌ي
ابتدايي» : مرحله‌ي ابتدايي
تاريخ ادبيات
6- «نصاب الصبيان» اثر كيست و موضوع آن چيست؟ ابونصر فراهي، تعليم لغت
7- موضوع كدام كتاب در صرف و نحو عربي است؟ الفيه‌ي ابن مالك
8- اثر «حاج ملاهادي سبزواري» در فلسفه و الهيات چه نام دارد؟ منظومه
9- كتاب‌هاي«سرودزندگي‌ومنظومه‌ي‌فن‌شعر» اثر كيست؟ لانگفلو، بوالو
10- در ادبيات ملل چند نوع شعر تعليمي يافت مي‌شود؟ دو نوع
آرايه‌هاي ادبي
11- مصراع «اگر پاي در دامن آري چو كوه» چه آرايه‌اي را دارد؟ كنايه
12- كدام واژه در مصراع «كه بيند كه شمع از زبان سوخته است» مجاز است؟
زبان
13- در بيت «صد انداختي تير و هر صد خطاست/ اگر هوشمندي يك انداز و راست»
كدام دو واژه «تضاد» دارند؟ خطا، راست
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
14- «سرت ز آسمان در كشوه» ؛ يعني ... : مقام بلندي مي‌يابي
15- مصراع «كه فردا قلم نيست بر بي‌زبان» ؛ يعني ... : روز قيامت بي‌زبان
و لال از نظر گفتار بازخواست نمي‌شود.
16- ضرب المثل «گز نكرده پاره كردن» كدام مصراع را به‌خاطر مي‌آورد ؟
نشايد بريدن نينداخته
17- «ده مرده گوي» ؛ يعني ... : كسي كه به اندازه‌ي ده مرد سخن مي‌گويد.
درس شانزدههم و هفدهم
مست و هوشيار ... / ذكر حسين‌بن منصور
لغت
1- جور» ؛ يعني ... : دورافتاده
2- در عبارت «دستار و درّاعه درپوشيد و به مدرسه رفت.» درّاعه؛ يعني ...
: جبه
3- «لباس و پوشش خاصّ هر صنف» چه نام دارد؟ زيّ
4- معني «صفدر» در عبارت «آن شجاع صفدر صديق...» چيست؟ دلير، كسي كه صف
لشگر را مي‌درد.
املاء
5- در عبارت «هم در غايت سوز و اشتياق بود و هم در شدّت لهب فراغ» كدام
واژه نادرست نوشته شده است؟ فراق
6- عبارت «در زيّ اهل سلاح و شرع و سنّت بود. الفاظي مشكل در حقايق و
اصرار و معارف داشت» چند غلط املايي دارد؟ دو (صلاح، اسرار)
تاريخ ادبيات
7- «مولوي‌نامه» اثر كيست؟ جلال‌الدين همايي
8- تنها اثر منثور «عطارنيشابوري» چه نام دارد؟ تذكرة‌الاولياء
آرايه‌هاي ادبي
9- «گل» در مصراع «اي گل، به دست مال هوس پيشگان مرو» چه آرايه‌اي را به‌خود
آورده است؟ استعاره
10- كدام واژه‌ها در مصراع «آن آبرو چو جوي بود رنج و غصه سنگ» مشبه‌به
است؟ جوي، سنگ
11- كدام تركيب «تشبيه است؟ «چاه مذلت، جيب قناعت، چرخ كج‌مدار» چاه مذلت
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
12- منظور از «اهل صوت» در عبارت «آن روز كه من سر چوب پاره سرخ كنم تو
جامه‌ي اهل صورت پوشي.» چه كساني هستند؟ متشرعان
13- «او سخن اهل زمانه را هيچ وزن ننهادي.» ؛ يعني ... : به حرف و سخن مردم
توجهي نمي‌كرد.
14- «دست بر نهادن» ؛ يعني ... : دعا كردن
15- مصراع «گفت آگه نيستي كز سر در افتادت كلاه» جز معناي ظاهري، بيانگر
چيست؟ تعادل نداشتن مست را بيان مي‌كند.
16- شاعر در مصراع «گفت ديناري بده پنهان و خود را وارهان» به كدام پديده‌ي
اجتماعي اشاره دارد؟ رشوه‌گيري
درس هجدهم
درآمدي بر توصيف / گويي بط سفيد
لغت
1- «چوك» در مصراع «چوك ز شاخ درخت، خويشتن آويخته» كدام معني را دارد؟
شباويز، مرغ حق
2- «نحل» ؛ يعني ... : زنبور عسل
3- در مصراع «برگل تر عندليب، گنج فريدون زده است» گنج فريدون به چه
معناست؟ سرود و نغمه
4- «غاليه» ؛ يعني ... : مواد خوشبو با رنگ سياه و مركب از مشك و عنبر و
كافور و...
املاء
5- در مصراع «بيخته مشك سياه، ريخته درّ سمين» كدام واژه نادرست نوشته
شده است؟ ثمين
تاريخ ادبيات
6- از برجسته‌ترين نويسندگان مكتب «ناتوراليسم» چه كسي را مي‌توان نام
برد؟ اميل زولا
7- بديع‌ترين توصيفات مجالس بزم در آثار كدام شاعر آمده است؟ نظامي گنجه‌اي
آرايه‌هاي ادبي
8- اگر شاعر به «عناصر بي‌جان طبيعت، پرندگان، گل‌ها و ديگر موجودات
احساس و صفت بشري ببخشد» از چه آرايه‌اي استفاده كرده است؟ تشخيص (جان‌بخشي)
9- در مصراع «گويي بطّ سفيد، جامه به صابون زده است» جامه استعاره از
چيست؟ پرهاي بطّ
10- در بيت «در دهن لاله باد، ريخته و بيخته / بيخته مشك سياه و ريخته درّ
ثمين» مشك سياه و درّ ثمين استعاره از چيست؟ سياهي گل لاله، باران
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
11- «سرو و سماطي كشيد، بر دو لب جويبار» ؛ يعني ... : سرو دو طرف جويبار
صف كشيده است.
12- مفهوم مصراع «برگل تر عندليب، گنج فريدون زده است» چيست؟ بلبل بر شاخه‌ي‌پرطراوت
گل‌سرخ، نغمه‌خواني مي‌كند.
13- منظور شاعر از «لؤلؤ تر» در مصراع «وز سم اسب سياه، لؤلؤ تر ريخته»
چيست؟ قطره‌هاي باران
14- ادبيات توصيفي ايران چند دسته‌اند؟ نام ببريد. سه دسته /توصيفات
تخيلي، توصيفات نمادين، توصيفات واقعي
15- «توصيفات نمادين» بر چه اصلي استوارند؟ تشبيه و مقايسه
16- شعر «گويي‌بطّ سفيد ...» چه‌نوع توصيفي است؟ توصيف تخيلي
درس نوزدهم
دماونديه
لغت
1- «شير سپهر» در مصراع « با شير سپهر بسته پيمان» به چه معني‌است؟ آفتاب
(به اعتبار آن كه در برج اسد است).
2- «هرّا» ؛ يعني ... : آواز مهيب
3- در مصراع «از سربكش آن سپيد معجر» معجر ؛ يعني ... : روبند
4- «گرزه» ؛ يعني ... : مار بزرگ سمي
املاء
5- مصراع «بخروش چو شرذه شير ارقند» چند غلط املايي دارد؟(دو شرزه،
ارغند)
تاريخ ادبيات
6- شهرت شاعري «محمدتقي ملك‌الشعراي بهار» به چيست؟ سرودن قصيده‌هاي فخيم
و استوار
7- دماونديّه‌ي دوم با تأثيرپذيري از چه چيزهايي سروده شده است؟ هرج و
مرج قلمي و اجتماعي و هتّاكي در مطبوعات آزار وطن‌خواهان در آن سال‌ها
آرايه‌هاي ادبي
8- در بيت «تا درد و ورم فرو نشيند / كافور بر آن ضماد كردند» واژه‌هاي
مشخص شده چه آرايه‌اي دارند؟ استعاره
9- «اورند» در مصراع «بنشين به يكي كبود اورند» مجاز از چيست؟ فرّ و شكوه
10- «مشبه» درمصراع «تو مشت درشت روزگاري» چيست؟ دماوند
11- درمصراع «از سيم به سر يكي كله خود» سيم استعاره از چيست؟ برف
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
12- شاعر در بيت «با شير سپهر بسته پيمان / با اختر سعد كرده پيوند» به
كدام صفت دماوند اشاره دارد؟ بلندي
13- بيت «بر ژرف دهانت سخت‌بندي/ بربسته سپهر ديو پرفند» به كدام رفتار
اجتماعي نادرست در زمان شاعر اشاره دارد؟ نبودن آزادي بيان
14- منظور شاعر از بيت «من بند دهانت برگشايم / ور بگشايند بندم از بند»
چيست؟ به تو آزادي بيان مي‌دهم.
15- «سياه بخت فرزند» در بيت «اي مادر سرسپيد، بشنو/ اين پند سياه بخت
فرزند» كيست؟ شاعر
16- در بيت «زين بي‌خردان سفله بستان / داد دل مردم خردمند» بي‌خردان سفله
چه كساني هستند؟ ستمگران حاكم
17- «ديو پرفند» ؛ يعني ... : ديو و شيطان پرمكر و حيله
درس بیستم
توصيف كويمات ... / شب كوير
لغت
1- واژه‌هاي مشخص شده در عبارت كدام معني را دارند؟
«درپاژه‌ي آن مشرعه‌اي است كه به پنج نايژه آب بيرون مي‌آيد.» :
پاشويه، جاي نوشيدن آب، لوله
2- «دولاب» ؛ يعني ... : چرخ آب‌كشي
3- «حصين» ؛ يعني ... : استوار و محكم
4- در عبارت «عرّاده‌ها بر سر ديوار نهاده ...» عرّاده‌ها كدام معني را
دارد؟ وسيله‌اي‌كوچك‌تر از منجنيق براي پرتاب كردن سنگ
املاء
5- كدام تركيب غلط املايي دارد؟ «ميعادگاه انسان، نزهتگه ارواح، جولانگاه
حول» : جولانگاه هول
تاريخ ادبيات
6- «كوير» اثر كيست؟ دكتر علي شريعتي
7- مهم‌ترين اثر «ناصرخسروقبادياني» چه نام دارد؟ سفرنامه
آرايه‌هاي ادبي
8- مصابيح آسمان در عبارت «شب‌ها روشن است به قطره‌هاي درشت و تابناك
باران ستاره؛ مصابيح آسمان!» استعاره از چيست؟ ستارگان
9- مشبه‌به در عبارت كدام است؟ «آن عالم پرشگفتي و راز سرايي سرد و بي‌روح
شد.» سرايي سرد
10- «آسمان فريبي آبي رنگ شد» چه آرايه‌اي را دارد؟ حس‌آميزي
درك مطلب و دانستني‌هاي درس
11- «مبلغي بر باروي‌شهر برود.» ؛ يعني ... : مقداري بر ديوار دور شهر بالا
رود.
12- «سه‌جانب او با آب‌درياست» ؛ يعني ... : سه طرف آن را آب گرفته است.
13- «كنده» معادل است با ... : خندق
14- «فاضل بر زمين مي‌گذرد» ؛ يعني ... : باقي‌مانده آب جاري مي‌شود و مي‌رود.
15- «باجگاهي است آن‌جا ...» ؛ يعني ... : آن‌جا محل‌اخذ عوارض‌است.
16- با توجه به درس، منظور از «پرنده شاعر» چيست؟ خيال
17- باتوجه‌به عبارت«ناله‌هاي گريه‌آلود آن امام راستين را مي‌شنوم...» .
منظور از «امام راستين» كيست؟ امام علي (ع)
درس بيست و یکم
جهاد / هجرت و...
لغت
1- «شمشير آخته» ؛ يعني ... : شمشير بركشيده
2- در عبارت «از اندوه بيرون نياييد كه آماج تير بلائيد.» آماج كدام معني
را دارد؟ نشانه، هدف
3- «معركه» در جمله‌ي «هنوز بيست سال نداشتم كه پا در معركه گذاشتم.» به
چه معناست؟ ميدان جنگ
4- «كلمات قصار» ؛ يعني ... : سخنان كوتاه و پندآموز
املاء
5- عبارت «پياپي جرئه‌ي اندوه به كامم مي‌ريزد و با نافرماني و فروگزاري جانبم،
كارها را به هم در مي‌آميزد.» چند غلط املايي دارد؟ سه (جرعه، فروگذر، مي‌آميزيد)
برگرفته از وبلاگ فره وشان
بارالها...