سرود عشق : امام خمینی (قدس سره)
معنی وشرح غزل سرود عشق سروده ی امام خمینی
صفحه ی 48 کتاب زبان وادبیات فارسی دوره ی پیش دانشگاهی (عمومی)
قالب شعر: غزل محتوا : عاشقانه، عارفانه
بهار آمد وگلزار نور باران شد چمن ز عشق رخ یار ، لاله افشان شد
نکات مهم
نورباران شدن گلزار: کنایه از" زیباشدن گلزاردراثرشکوفاشدن گل های رنگارنگ"
لاله افشان شدن چمن:کنایه از" رویش وشکوفایی لاله"
رخ: چهره، رُخسار / مجاز از "وجود" یار: معشوق = خداوند
افشاندن: نثار کردن،ریختن،پاشاندن چمن: چمنزار
گلزار: گلستان ،جای پُر ازگل
معنی: فصل بهار فرارسید وگلزار از گل ها وشکوفه ها، زیبا گردید.چمنزار از عشقِ دیدارِمعشوق،پراز لاله شد.
مفهوم:1-شادی و طراوت وسرسبزی طبیعت با آمدنِ بهار
2-عشق یار(خداوند) باعث زیبایی و شکوفایی است.
کنایه:1-نور باران شدنِ گلزار 2-لاله افشان شدنِ چمن واج آرایی: تکرار صامت"ش"
مصراع دوم: حسن تعلیل (شاعر علت رویش لاله درچمنزار را این می داند که چمن از عشق چهره معشوق گل های لاله را به نشانه شادی افشانده است)
بهار،گلزار،چمن،لاله افشان :مراعات نظیر رخ : مجاز بهار(آمد) : تشخیص
لاله:ایهام تناسب : 1-نام گل(حضور دارد)
2-نوعی چراغ قدیمی(که حضورندارداما با"نور" تناسب معنایی ایجاد کرده است)
نکته دستوری: صفت فاعلی مرکّب ومرخّم:1-نورباران :نورباراننده 2-لاله افشان:لاله افشاننده
جمله اول: دوجزئی جمله دوم وسوم:سه جزئی گذرابه مسند(بهار،گلزار وچمن:نهاد / نورباران ولاله افشان: مسند)
ارتباط معنایی دارد با:1-مژده ای مرغ چمن فصل بهار امد باز موسمِ می زدن و بوس و کنار آمد باز
2-جهان فرتوت باز جوانی از سر گرفت به سرز یاقوتِ سرخ شقایق افسر گرفت
سرود عشق ز مرغان بوستان بشنو جمال یا ر ز گل برگِ سبز، تابان شد
نکات مهم
مرغان: پرندگان / نمادِ "عاشقان" (در این جا)
جمال: زیبایی تابان: درخشان، روشن
معنی: نغمه عشق را از پرندگان عاشق بوستان بشنو.روی زیبای یار از میان گل برگ های سبز،نمایان شد.
مفهوم: اشاره به اصلِ عرفانیِ "وحدت وجود"(همه عالَم وجود از خدای واحد حکایت دارد.)
از دیدگاه "عرفان" :همه پدیده ها در حال تسبیح وعبادت هستند(یُسبّح للهِ ما فی السّموات و ما فی الارض...)
خداوند در همه پدیده ها جلوه گر است.
مراعات نظیر(تناسب) : سرود وبشنو / بوستان ،گل برگ، سبز
مرغان: نماد / تشخیص (سرود خواندن)
ارتباط معنایی:1-گل دفترِ اسرارِ خداوند گشوده است صحرا ورقِ تازه ای از پند گشوده است. (زکریّااخلاقی)
2-گفتم این شرط آدمیت نیست مرغ تسبیح گوی ومن خاموش (سعدی)
3-من نمازم را وقتی می خوانم/ که اذانش را باد گفته باشد سرِگل دسته سرو/ من نمازم را پی تکبیرة الاحرامِ علف می خوانم /پی قد قامت موج... (سهراب سپهری)
4-یار بی پرده از در و دیوار در تجلّی است یا اولی الابصار ( هاتف اصفهانی)
ندا به ساقی سرمست ِ گل عذار رسید که طرفِ دشت چو رخسار سرخِ مستان شد
نکات مهم
ندا: آواز،بانگ سرمست: سرخوش، شاد طرف: جانب،کناره،سو
ساقی: واسطه نوشاندن می در مجلس ، در اصطلاح : "واسطه فیض الهی"
گل عذار: کنایه از :زیبارو / عذار:چهره ، رخسار / کسی که چهره اش همانند گل زیباست.
معنی: به ساقی زیبارو وسرمست خبر رسید که دشت (از بسیاریِ گل های روییده در آن )همانند چهره افراد مست زیبا و سرخ رنگ شده است.
مفهوم: زیبا و رنگارنگ شدنِ طبیعت باآمدن بهار
ساقی،سرمست،مستان: مراعات نظیر
گل عذار: کنایه / تشبیه درون واژه ای (عذار همچون گُل)
مصراع دوم: تشبیه( طرف دشت: مشبُه / چو: ادات تشبیه / رخسار،مستان: مشبّه به / سرخ :وجه شبه)
واج آرایی: تکرار صامت "س"
به غنچه گوی که از روی خویش پرده فکن که مرغ ِدل ز فراق رُخت پریشان شد
نکات مهم
غنچه: استعاره از "معشوق"
پرده فکن :کنایه از این که "جلوه گر و پدیدار شو"=" نقاب از چهره بردار
رخ :مجاز از"وجود" مرجع ضمیر "ت" : غنچه
معنی:به غنچه (معشوق)بگو که چهره خود را(از زیرنقاب درآورد) نشان دهدچراکه دل از دوری توپریشان وآشفته گشته است.
مفهوم:دوری از عشق سبب پریشانی است. پرده افکندن: کنایه
مرغ دل: اضافه ی تشبیهی(دل: مشبّه /مرغ:مشبّه به) غنچه:استعاره
رخ: مجاز گوی و روی :جناس ناقص روی،دل،رخ :تناسب
ارتباط معنایی دارد با:
لطف کن ای دوست از رخ پرده بگشا، ناز کم کن دل تمنایی ز دلبر غیر دیداری ندارد
ز حال قلب جفا دیده ام مپرس ، مپرس چو ابراز غم دلدار اشک ریزان شد
نکات مهم
حال:اوضاع واحوال ،وضعیت قلب: مجاز از "کُلّ وجود"
جفا: ظلم وستم (جفادیده: ستم دیده) دلدار:معشوق،دلبر
برای واژه "چو" می توان دو معنی در نظر گرفت:
1-ادات تشبیه (مثل ومانند) 2-حرف ربط وابسته ساز (وقتی که ،اکنون که)
معنی:اکنون که ابر هم از غم دلدار اشک می ریزد وغمگین است، از حال زار من (دیگر) مپرس.
(از نگاهی دیگر:از حال زار من مپرس چرا که همچون ابر از غم (دوری) معشوق ، نالان و گریانم.)
مفهوم:بیانگرِ "اندوه بسیار عاشق از فراق یار"
قلب: مجاز مپرس :تکرار
ابر:تشخیص
استعاره مکنیّه:در این حالت،واژه"چو" دیگر ادات تشبیه نیست؛به معنی "وقتی که ،اکنون که" حرف ربط وابسته ساز است.)
تشبیه: (قلب جفادیده ام:مشبّه / چو : ادات تشبیه / ابر:مشبّه به / اشک ریزان شد:وجه شبه)
حسن تعلیل: علت ریزش باران ،گریه ابر از غم دوری معشوق دانسته شده است.
ارتباط معنایی با:ما را رها کنید دراین رنج بی حساب با قلب پاره پاره و با سینه ای کباب
خودآزمایی:
1-بیت دوم به کدام مفاهیم عرفانی اشاره دارد؟
همه پدیده ها در حال تسبیح و عبادت خداوند هستند.
"وحدت وجود" : همه عالَم وجود از خدای یگانه حکایت می کند.
خداوند در همه پدیده ها جلوه گر است.
2-درباره آرایه های بیت پایانی غزل توضیح دهید.
قلب :مجاز از "کُلّ وجود" / مپرس: تکرار
حسن تعلیل: علت ریزش باران ،گریه ابر از فراق یار تصور شده است.
ابر: تشخیص ،استعاره مکنیّه، تشبیه
واژه هایی که اهمیت املایی دارند:
بنیان گذار و مؤسّس / ملکوت واعلا / آثار وتألیفات متعدّد / چهل حدیث /ساقی سرمست گل عذار/
طرف دشت/فراق و دوری/حال قلب جفا دیده
Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA
بارالها...